Emmanuel Katrakis, secretaris-generaal van de European Recycling Industries Confederation (EuRIC), volgt de dossiers in Brussel op de voet, en is het aanspreekpunt voor de Europese beleidsmakers in Brussel als het gaat om recycling. Het nieuwe grondstoffenbeleid van de EU zal van invloed zijn op de recyclingsector. Maar of dat nu goed nieuws is…?

Wat zijn nu de centrale thema’s in Brussel? 

De COVID-crisis en de geopolitieke gevolgen van de Russische agressie tegen Oekraïne dwingen regeringen en de EU tot een grondige herziening van hun beleid. De heftige concurrentiestrijd in de westerse wereld maakt dit nog een graadje erger. De Amerikaanse Inflation Reduction Act (IRA) zorgt voor een investering van honderden miljarden dollars in groene industrieën en energievoorziening. Zij combineert dit met protectionistische maatregelen. Voor Amerikaanse bedrijven en producten levert dit enorme voordelen op. De EU is nog steeds bezig met de uitvoering van haar herstelplan in de lidstaten en heeft niet de middelen om te reageren met een vergelijkbaar pakket. In plaats daarvan reageert de EU met waar ze goed in is: nieuwe wetgeving. Klimaat- en milieubescherming blijven belangrijke doelstellingen, maar ‘strategische autonomie’ en ‘onafhankelijkheid’ zijn de nieuwe mantra’s voor de Europese Commissie.

Wat zien we daarvan terug?
Het meest recente strategische document van de Europese Commissie “A Green Deal Industrial Plan for the Net- Zero Age”, dat zij op 1 februari jl. publiceerde, is een goed voor- beeld van deze verschuiving. De rol van de energie- en grondstoffenvoorziening bij het vergroten van het industriële aandeel in het Europese BBP wordt uitvoerig besproken in dit document. De Commissie vergeet daarbij gemakshalve te vermelden dat dit aandeel de afgelopen twee decennia alleen maar is gedaald. Ook dit rapport getuigt weer van ‘te weinig, te laat’. Iedereen ziet de gevolgen van de sterk gestegen energieprijzen op de recycling- en energie-intensieve industrieën.

Het wordt waarschijnlijk het laatste grote wetgevende initiatief van de Commissie onder Ursula von der Leyen. DG GROW, het directoraat-generaal dat verantwoordelijk is voor de industrie, wordt leidend in dit verduurzamingstraject. Het initiatief wordt 14 maart gepresenteerd, en het zal zeker een aantal voorwaarden bevatten waarmee men de toegang tot kritieke grondstoffen binnen de EU wil veiligstellen. Zowel via mijnbouw als via recycling in Europa.

Wat gaat dit voor recyclers betekenen?
Het is duidelijk dat de bescherming van vrije en eerlijke handel in grondstoffen niet langer een doel is van de Europese beleidsmakers. Het wordt een instrument dat men kan loslaten om een ander gewenst doel te bereiken.

EuRIC zal blijven pleiten voor ongehinderde toegang tot internationale markten voor schroot, oudpapier en bewerkte kunststoffen. Daarnaast moet er een verplichte ‘recycled content’ komen voor nieuwe producten die in Europa worden gemaakt. Alleen zo kunnen we de inzet van gerecycleerd materiaal voldoende stimuleren. Tot slot worden einde-afval-criteria nog belangrijker dan nu al het geval is.

Het enige beleidsterrein dat buiten de nieuwe mantra’s lijkt te blijven, is alle regelgeving rond chemicaliën. Hoewel de REACH-herziening voorlopig is uitgesteld, zetten recyclers hun strijd op EU- en nationaal niveau voort. De voorstellen die er nu liggen, kunnen er namelijk toe leiden dat het gebruik van gerecycled materiaal in producten wordt beperkt. Simpelweg omdat die Reach-wetgeving is gebaseerd op de gevarenclassificatie van stoffen, en niet op de werkelijke risico’s ervan bij de toepassing. Alleen met die risicobenadering kunnen we blijven recyclen…

Hans Koning

Gepubliceerd in de MRF Circulaire maart 2023